13 Noyabr 2018
Spermani Ehson Qilish
Spermani ehson qilish nima?
Erkakda sperma mavjud bo’lmagan holatlarda va moyaklarda umuman sperma yo’q bo’lsa yoki erkakning spermasi bilan homiladorlik tibbiy sabablarga ko’ra tavsiya etilmasa.
Sperma ehsoni kim uchun?
- Vaqtida kerakli amaliyotlar qilinmagani oqibatida urug’donlarning yetishmasligi
- Kimyo va nur terapiya natijasida urug’ning buzilishi.
- O’tqazilgan yuqori isitmali kasallik / epidemik parotit (tepki) oqibatida moyaklarning zararlanishi
- Travma va boshqa sabablarga ko’ra yoki genetik kasallik tufayli sperma ishlab chiqara olmaydigan be’morlar
- Sperma sifati yomon bo’lgan bemorlar
- Qarindoshlar o’rtasidagi nikoh
- Yagona ayol yoki lezbiyen juftliklar
Sperma ehsoni qanday qilinadi?
Sperma ehsonlarini qo’llash davomida ona tuxumdonlari tayyorlanadi.
a) Vaktsinatsiya rejalashtirilgan bo’lsa (IUI- intra Uterin İnseminasyon), tuxumning tabiiy rivojlanishi bir yoki ikki tuxum past dozasi bilan birga keladi va mos keladigan vaqtda yorilish ignasi ishlatiladi. Pichoq ignasi yordamida taxminan 34-36 soatdan keyin donordan olingan sperma maxsus tayyorlangan vositaga kiritiladi va kanola orqali ona nomzodining bachadoniga kiritiladi.
b) Agar davolanısh sifatida EKO qıilinishi qabul qilinsa, ayol EKO jorayonida bo’lgan kabi tayorlanadi. Ushbu amaliyot taxminan 7-12 kun davom etadi. Ushbu davr mobaynida ultratovush tekshiruvi va qon tekshiruvlari muntazam ravishda nazorat qilib boriladi. Ayolning hayz ko’rishi 2 yoki 3 kunida ayolnıng qorni atrofida tuxumni ishlab chiquruvchı ukol qilinadi va so’ngra 35-36 soat o’tgach, anesteziya ostida ultratovush yordamida tuxum xujayrasi yig’iladi. Tuxum yig’ish jarayoni taxminan 5-10 daqiqa davom etadi. Tuxum yig’ilgan kunga donordan olingan sperma ham laboratoriyada tayyor bo’ladi va har bir tuxum xujayrasiga bir urug’ xujayrasi yuboriladi. Yaratilgan embrionlar laboratoriyada kuzatiladi va tegishli kunda onaning bachadoniga o’tkaziladi.
Spermatozoidlarda muvaffaqiyatga ta’sir qiluvchi omillar qanday?
- Onaning yoshi,
- Tuxum zaxirasi,
- Davolanish davomida olingan javob.
Bular muvaffaqiyatga ta’sir qiluvchi omillardan biri hisoblanadi. Bu jarayonda ko’p homiladorlik xavfi mavjud.
Sperma ehsonida (donor) qanday tanlanadi?
Sperma donorlarning barcha zaruriy testlari ishlab chiqiladi va batafsil aqliy va jismoniy holati, etnik va tibbiy xususiyatlari qayd etiladi. Sog’lom odamlardan sperma olinadi.
Sperma bankiga ehson qilmoqchi bo’lgan donorlarda:
- OIV
- Gepatit B
- Gepatit C
- sifilis
- Xlamidiya
- Gonoreya
- Kariotip (46 XY)
Sinov natijalarida ijobiy bo’lsa, ular donor dasturiga qabul qilinadi.
Sperma donorining qon guruhi va rezus omili aniqlanadi.
Sperma donorini juftliklar yoki onalar qanday qilib tanlaydi?
Garchi sperma donorlari ba’zan juftliklar yoki onalar tomonidan tayinlangan bo’lsa-da, bu dasturlarda sperma banki odatda afzalroq.
Sperma donorini tanlash er-xotin yoki onalarning xohishiga ko’ra va ular uchun eng munosib tarzda amalga oshiriladi.
Agar onaning yoshi o’tgan bo’lsa, nima qilish kerak?
Onalar yoshi o’tganda, Daun sindromi, Tyorner sindromi kabi xavflarni bartaraf etish uchun genetik diagnostik testlar tavsiya etiladi.
Onalar qanday baholanadi?
Nomzodning kasallik tarihi o’rganib chiqiladi. Qon guruhi va rezus omili aniqlanadi, ultratovush tekshiruvi va gormonal tekshiruvlar o’tkaziladi. Bachadon va naychalarni baholash uchun gisterosalpingografiya amalga oshiriladi. Bundan tashqari OIV, gepatit B va C kabi jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasalliklarga tekshiriladi.
